«Қостанай қаласы әкімдігінің тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі» мемлекеттік мекемесінің Қостанай қаласы әкімдігінің «Қостанай-Су» МКК (бұдан әрі- «Қостанай-Су» МКК) табиғи монополия субъектісі болып табылады. Табиғи монополиялар саласында кәсіпорын Қостанай қаласының аумағында сумен жабдықтау және су бұру қызметтерін көрсетеді. Табиғи монополия субъектісі ретінде «Қостанай-Су» МКК ҚР Табиғи монополияларды реттеу агенттігі басқармасының 2007 жылғы 13 сәуірдегі № 75-НҚ бұйрығына сәйкес Қостанай облысы бойынша табиғи монополия субъектілерінің мемлекеттік тіркелімінің жергілікті бөліміне енгізілген.

Магистралдықұбырларментаратужелілерібойыншасу беру қызметтерінкөрсетуүшінАрнайысу пайдалануға рұқсатқасәйкессуалуАмангелдісу қоймасынан жәнежерастыкөзіненжүзеге асырылады.«Қостанай-Су»МККбалансында2024жылғы31желтоқсандағы жағдай бойынша655,8км су құбырыжәне514км су бұружелілері бар.Бұданбасқа,кәрізқұдықтары14578дана, су құбырықұдықтары7468данажәнебасқа да жабдықтар.

2024 жылғы 2 наурыздан бастап сумен жабдықтау бойынша 198,78 теңге/м3, оның ішінде халық үшін 92,64 теңге/м3 және су бұру бойынша 170,83 теңге/м3, оның ішінде халық үшін 80,26 теңге/м3 тарифтері қолданылды. Тарифтер тұтастай алғанда бекітілген инвестициялық бағдарламалар мен электр энергиясының бекітілген бағалары, салық мөлшерлемелері негізінде қалыптасады.

Кәсіпорын бойынша 2024жылғыкірістерменшығыстар:6520764мыңтеңге-кірістер,6519691мыңтеңге-шығыстар.Қызметнәтижесі1073мыңтеңге.

Тарифтіксметалардакөзделгенкөлемдер:суменжабдықтауда16658,51мыңм3 қабылданды, 16 736,81 мыңм3 орындалды,ауытқу0,4%;субұруда13861,00мыңм3 қабылданды,14078,31мыңм3 орындалды,ауытқу1,5%.Ауытқу дебиторлықберешектіөтеуесебіненқалыптасты.

Тарифтік сметалар бойынша 2024 жылғы шығындарды орындамауға жол берілмеді. Шығындар тізімі өте үлкен, кәсіпорынның сайтында жеке қосымшамен егжей-тегжейлі жарияланады.

Тарифтік сметаның негізгі бабы амортизация бухгалтерлік есеп жүргізу ережелеріне сәйкес есептеледі. Негізгі құралдардың топтары мен түрлері бөлінісінде қызмет ету мерзімі бар негізгі құралдардың толық жазылуы қоса беріледі және «Монополист» базасында тіркеледі. Бір жыл ішінде есептелген амортизация сомасы тарифке ішінара және инвестициялық бағдарламаны орындау бөлігінде ғана енгізіледі. 2024 жылы тариф есебінен инвестициялық бағдарлама 1 246 442 мың теңгеге орындалды. Оның ішінде сумен жабдықтау бойынша 622 995 мың теңге, саудаластықта арнайы техниканың қымбаттауы есебінен 1,5% асыра орындау. Су бұру бойынша 623 447 мың теңге игерілді, ҚМЖ бойынша көлемдерді асыра орындау есебінен 2,4% асыра орындау.

Амортизациятехникалықсутарифінеенгенжоқ,өйткеніинвестициялықбағдарламақарастырылмаған.Техникалықсуберуқызметібойыншакәсіпорынтөменқуатқажатқызылған.

Жалпы, кәсіпорын бойынша электр энергиясының тарифіэлектрэнергиясынөндірушінің,тасымалдаушылардыңжәнеэлектрэнергиясыныңнарығынтеңестіретінжәнебақылайтынкәсіпорындардыңтарифтерінентұрады.Өтінім берілген күнгіэлектр энергиясы тарифініңқұрылымыкелесідей:«Кеgок»АҚтранзиті,«МРЭТ»ЖШС, «ЭПК-forfait» ЖШС.Бұдан басқа, бізтеңгерімдеу,диспетчерлеу бойынша шығындардыкөтеремізжәне ЕҚО (есеп айырысу-қаржыорталығы),оныңішіндеБірыңғай сатып алушының қызметтерінеақытөлейміз.

Электр энергиясы бойынша шығындар толық көлемде игерілді. Тиімді әдістер есебінен электр энергиясының көлемі бойынша үнемдеу, инвестициялық бағдарлама есебінен жиілік түрлендіргіштері енгізілуде.

Бекітілген 778 014 мың теңге сомасында 783 658 мың теңге орындалды. Ауытқу 0,7%. Маңызды шығындардың бірі — қарыздарды өтеу және олар бойынша пайыздар. 2017-2021 жылғы шекті тарифтер кезеңінде инвестициялық бағдарлама амортизациялық аударымдардан басқа және Еуропалық Қайта құру және Даму Банкінің 1,8 млрд теңге сомасындағы (1 828 095 мың теңге) кредиттік қаражаты; «Нұрлы Жол» бағдарламасының 3,7 млрд.теңге (3 728 211 мың теңге) сомасындағы қаражаты есебінен жүзеге асырылды. 2021 жылы «Нұрлы Жол» бағдарламасы бойынша жеңілдік кезеңі аяқталды. Негізгі борышты өтеу тең үлестермен жүргізіледі. ЕҚДБ кестесі 10 жылға есептелген, оның ішінде қызметтер бөлінісінде игерілген объектілердің құнына пропорционалды. Пайыздарды өтеу кестесі инфляция коэффициентіне байланысты, сондықтан Банк тоқсан сайын қайта есептейді. 2018-2019 жылдары орташа өлшенген мөлшерлеме 10,5%-дан аспады. 2022 жылдың соңына қарай банктер есептеуге қабылдайтын жоғары инфляция себебінен мөлшерлеме жылдық 28%-ға дейін өсті. 2023-2024 жылдары Банктің пайыздық мөлшерлемесі жылдық 15%-ға дейін төмендеді.

Тарифтік сметаға салықтар мен бюджетке төленетін төлемдер кіреді.

Тарифіндекөзделгенсалықтардыңжалпысомасы511081,9мыңтеңге, 592 512,1 мыңтеңгеге орындалды, реконструкциялауларменнегізгіқұралдардыңбаланстыққұныныңөсуінебайланысты15,9%артық орындалды.Оныңішіндесуменжабдықтау бойынша асыра орындау12,3%,субұру бойынша 18,5% құрады.

Су бұруобъектілерінемүліксалығыныңмөлшерлемесі1,5%құрайды.

Реттеліп көрсетілетін қызметтер бойынша көлік түрлері бойынша жанар-жағармай тауарларына арналған нормалар Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 11 тамыздағы № 1210 Қаулысына сәйкес белгіленеді. ЖЖМ түрлері: дизель отыны, бензин, трансмиссиялық және арнайы майлар. Тарифтік сметадағы ЖЖМ бойынша шығындар 10%-дан аса орындалды. Оның ішінде сумен жабдықтау бойынша 19,6%, су бұру бойынша 0,8%. Артық шығындар қыс айларында желілердегі апаттардың өсуіне байланысты.

Шикізат бабына таблеткаланған ас тұзы, химреагенттер мен химреактивтер кіреді. Көлемдерді есептеу нормативтерге сәйкес жүргізілді. Нормативтік құжаттамалар мен ҚНжЕ тізімі есепке қоса беріледі. Бағалар тиісті сапада және таблеткаланған түрінде жеткізу мүмкіндігі бар жеткізушінің коммерциялық ұсыныстары негізінде келісіледі. Бұл ЕҚДБ бағдарламасы бойынша белгіленген жабдықтың техникалық ерекшелігінің қажетті талаптары. 128 800 мың теңге жоспарында 125 804 мың теңге игерілді. Жалпы мәндегі үнемдеу шамалы, 5%-дан аз. Орындамау болған жоқ.

СанныңесебіҚР «ҚазақстанСуАрнасы»суменжабдықтаужәне су бұрукәсіпорындарықауымдастығының2020жылғы31желтоқсандағы№15бұйрығыменбекітілгеннормативтергесәйкесжүргізіледі.ҚауымдастыққаосықұқықтыИнфрақұрылымдықдамуминистрлігініңҚұрылысжәнетұрғын үй-коммуналдықшаруашылықістерікомитетібекітеді.Нақтысаныкадртапшылығынабайланыстынормативтенәлдеқайдатөменболды.Еңбекақы бойынша жиынтықмәндегішығындардыңартуыжелілердегіапаттарды жою кезеңіндетүнгітөлемесебінен2,7%шегіндеқалыптасты.Заңнамағасәйкес төлемжұмыстыңтүнгі уақыты жәнемерекекүндері үшін кеміндебіржарыммөлшерде жүргізіледі.2024жылғыорташажалақытарифтіксмета бойынша нақтысанға292мыңтеңгені құрады.Сондай-ақ тарифтіксметағаСалықкодексініңмөлшерлемелерінесәйкес:әлеуметтіксалық6,5%,әлеуметтікаударымдар ЕТҚ-нан 3,5%,5%мөлшерінде міндеттікәсіптікзейнетақыжарналары  кіреді.

Жөндеу бабы құбырлардың, ұңғымалардың, құдықтардың, өрт гидранттарының, ысырмалардың, сорғылардың және басқа жабдықтардың жай-күйін талдауға сәйкес өндірістік учаскелердің өтінімдері мен актілері негізінде қалыптастырылады. Сумен жабдықтау бойынша негізгі өндірістік қуаттардың тозуы жыл басында кемінде 78%, су бұру бойынша — 69% құрады. Ағымдағы жөндеу апаттылықтың алдын алу және азайту мақсатында немесе негізгі құралдардың жай-күйін ескере отырып, апаттарды жою кезінде жүргізіледі. Нақты шығындар тарифте бекітілген шектерде 0,5% шамалы асып кетумен жүргізілді. Техникалық су бойынша жөндеу шығындары бекітілмеген.

Үлесі2%-дан аспайтынірішығындарданбасқа,тарифтіксметағабасқашығындар да кіреді.

Бұлкөлік,объектілердітіркеу,аспаптардытексеру, техникалық сараптама, аудит,бағдарламалыққамтамасыз ету,кеңсежәнетипографиялықшығыстар,жылумен жабдықтау жәнекоммуналдықшығыстар,байланысқызметтеріжәне т. б.

Ауқымды қала құрылысы мен саяжай учаскелерінің салынуына байланысты «Қостанай-Су» МКК техникалық су беру қызметінің көлемдері айтарлықтай төмендеді, осыған байланысты кәсіпорын бұған дейін айтылғандай қуаты аз кәсіпорынға ауыстырылды. Іске асыру көлемі 159 мың м3 дейін төмендеді. Техникалық су беру суару кезеңінде тұтынушылардың барлық санаттары үшін 14,75 теңге/м3 тарифі бойынша жүргізілді. Тарифтік сметалар бойынша 2024 жылы орындамауға  жол берілмеді.

Ауызсубойыншашығыннормативтерікөтеруден 14,94%,факт14,23%бекітілді.Техникалықсу бойынша шығын9,26%бекітілді, фактнорматившегінде.

Инвестициялық бағдарламаның орындалуы туралы есеп кәсіпорынның сайтында түзету туралы бұйрыққа сәйкес жеке қосымшамен орналастырылған. Бұл шығарылымда заңнамамен бекітілген нысандарға сәйкес іс-шаралар бойынша егжей-тегжейлі жеке қосымша арқылы көрсетілген.

Өнім берушілер бағасының өсуіне байланысты сумен жабдықтау жөніндегі техниканы сатып алу бойынша асыра орындау.

Тендерлер бойынша бағаның төмендеуіне байланысты су бұру жабдықтары бойынша үнемдеу. Инвестициялық қызметтің арқасында желілер мен жабдықтардың тозуын кемінде 2%-ға төмендету көрсеткіштеріне қол жеткізілді.

«Қостанай-Су» МКК ауыз судың сапасына өндірістік бақылауды аттестатталған талдау зертханасы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен, көздерден бастап — жер үсті және жерасты су жинағыштары, бұдан әрі кезеңдер бойынша: технологиялық тазарту, тарату желісіне және қаланың тарату желісіне шығу (су құбыры бағаналары) жүзеге асырады. Күн сайын өндірістік және ауысымдық зертханалар 800-ден астам талдау жүргізеді, 2016-2017 жылдары бұл көрсеткіш күніне 500 талдауды құрады. Қалаға берілетін ауыз су сапасының ГОСТ талаптарынан ауытқу жағдайлары өткен жыл ішінде анықталған жоқ.

2025 жылға инвестициялық бағдарламаға 1 125 862 мың теңге шығындар және 2025 жылғы 01 қаңтардан бастап енгізілген халық үшін сараланған тарифтер есебінен ұлғайту көзделген. 2025 жылғы 14 ақпандағы ТМРКД бұйрығымен 2025 жылға арналған тарифтер бекітілді. Тарифтер туралы толық ақпарат кәсіпорынның сайтында жарияланған. Халық үшін сараланған тарифтер 2025 жылғы 01 қаңтардан бастап қабылданған деңгейде қалды.               1 адамға айына 3м3-тен 5 м3-ке дейін реттеліп көрсетілетін қызметтерді тұтынатын халық санатына жататын жеке тұлғалар үшін — 122,28 теңге/м3; 1 адамға айына 5м3-тен 10 м3-ке дейін реттеліп көрсетілетін қызметтерді тұтынатын халық санатына жататын жеке тұлғалар — 152,85 теңге/м3, реттеліп көрсетілетін қызметтерді айына 10 м3-тен жоғары тұтынатын жеке тұлғалар және суды есепке алудың жеке аспаптары жоқ жеке тұлғалар — 203,8 теңге/м3.

«Қостанай-Су» МКК әкімшілігі